Los Chiles

Met de MINSA (Minesterio de Salud), reizen we naar Los Chiles. In dit kleine plaatsje is paardrijden het belangrijkste transportmiddel, en zijn de wegen overwegend vol van gaten en modder. Alhier werken we in het Centro de Salud, waar we vrouwen de prikpil geven, kinderen vaccineren en kijken naar hoe weggerotte kiezen worden getrokken. We kregen de kans om naar een communidad te gaan (genaamd Guasimo), een dorpje van ongeveer 10 huizen. Deze communidades zijn op het verre platteland dat voornamelijk alleen te voet, of te paard bereikbaar is. Na een hobbelige rit in de ambulance, gaan we te voet verder, door de blubber en over de rivier (met een loopbruggetje) die de weg heeft afgesneden. Hoe gaaf is dit, om zo, over onbegaanbaar terrein en in de rimboe, je werk als dokter te kunnen uitoefenen! In het Centro de Salud merk ik dat tijdens de consulten vele bewoners van de communidades niet het wiel hebben uitgevonden. Op de vraag ‘hoe oud bent u’ reageren de meeste ouderen met: ‘volgens mij ouder dan 40’. En omdat anticonceptie nog niet zo ingeburgerd is, is het niet gek dat er weer een 35-jarige verteld dat ze 11 kinderen heeft. We rijden terug naar San Carlos, omdat zaterdag papaturro op het programma staat (want ja, het is al 3x niet door gegaan). We zitten achterin de bak van een camioneta (een pick-up truck) en moeten ons stevig vasthouden wanneer we door gaten en bobbels stuiteren: een mooie manier om terug te keren, zo bij de langzaam ondergaande zon.

Eenmaal terug, gaan we in een panga (klein bootje) naar Papaturro. Na 2 uur vertraging, komen we aan, maar niet op de gewenste bestemming. Prachtig ritje, mooie iguanen gezien, maar met 8 medicos hebben we maar 4 patiënten geconsulteerd. Volgens Ruiz (hoofddokter in en rond San Carlos) wachten 300 patiënten ergens anders op ons, maar kunnen we die wegens een te golf-gevoelige panga en tijdgebrek niet meer bereiken. De rubberen laarzen zijn daarom nauwelijks vies geworden, en bleef het bij een leuk tripje naar de andere kant van Lago de Nicaragua (het meer van Nicaragua). Voor de eerste keer hebben we caña gesmikkeld. Een soort bamboe stok, die je met een machete (groot mes) moet afhakken en schillen, zodat je de zoete sap eruit kan kouwen. Ze maken er Flor de Caña van, de bekende Nicaraguaanse rum. Mogelijk krijgen we, een papaturro do-over met meer patiënten.

De volgende trip is Nuevo Armenia, een communidad van Los Chiles, mogelijk zoiets als Guasimo. De heenweg gaan we met een afgeragd jeepje, volgeduwd met locals, en wat werklui van de centro de salud. Na 45 minuten gaan we te voet verder, over heuvels met koeien en paarden, door blubber en tussen prikkeldraad door, dat de finca’s (stukjes grond waar men iets verbouwd) afscheidt. Op de finca’s verbouwen ze yuca (soort aardappelige wortel), papaya, frijoles (bruine bonen), rijst, mais en sinaasappels, véél sinaasappels. Aangekomen, na 2 uur baggeren met een thermoskan vol vaccinaties, zien we een houten open huisje, grenzend aan (op 3 meter afstand van) rimboe waar platano (bananen), chili, en cacao groeit. Ja, cacao, een vrucht met daarbinnen de cacaobonen, omhuld met wittige honing die de locals hier eten. Met een machete prepareer ik mijn cacao. De bonen zijn nog te bitter en vergen verderepreparatie. Heerlijk trouwens, dat slijm rondom die cacao bonen. Voor het eerst zie ik een ananas, uitsteken boven een ananasplant. Teruggekomen in het ‘schuurtje’ zijn de eerste patiënten er, voor de vaccinaties, zwangerschapscontrole of voor kiezentrekkerij. Veel ziektes zien we niet. Alleen een ongeopereerde gehemelte spleet (cheilognathopalatoschisis) bij een meisje van 15. Erg verlegen, omdat ze nooit heeft kunnen spreken (vanwege haar velofaryngeale insufficientie). Jeetje, in Nederland was dit al lang geopereerd, en dan zou haar leven er heel anders uit zien. Elk kind met volgens moeder ‘calentura’ (verhoging?) krijgt antibiotica. Thermometer hebben ze niet.

Wéér worden we aangestaard alsof ze nooit blauwe ogen gezien hebben. In de avond kruipen we (onder het genot van muziek van een nicaraguaans gitaarbandje dat in datzelfde huisje woont), in onze hangmat. Ja, slapen in de hangmat. Ik had jeuk, ik had het koud, ik had last van mn rug, maar het was geweldig!! In de ochtend lopen we de achtertuin in om wat apen te zien (mono colorado = gekleurde aap?, en congo...?, volgens de bevolking hier). Na bij terugkomst wat patiëntjes geprikt en ge-ontkiest te hebben, was ik me in het beekje dat door de finca stroomt, heerlijk! Snel pakken we de spullen in om huiswaarts te gaan. Mienke te voet, aangezien ze nooit paard gereden heeft, en ik, ja... te paard. Komt mijn paardrij ervaring (uhum, uhum!!), toch nog van pas. Anderhalf uur, met de odontologiste (alejandra, die het vooral erg leuk vind wanneer mn peerd in de blubber zat, aangezien haar paard groter) en een paardenjongen (miguel), ploeteren we door nog méér blubber, over heuvels en door kleine riviertjes heen. Even stond er zweet op mijn hoofd (ja, ik ging door de brandende zon, maar ben vergeten mijn flesje water te vullen..), toen mijn paardje met haar 4 benen tot aan haar buik in de blubber zat. Mijn witte paard was nu voor de helft bruin. Na wat aansporen, krassen her en der, en een stuk galloperen op een stukje grindweg, komen we terug bij de rest van de groep, waar Mienke mee is gaan lopen. Haar hoofd is rood, en na een uitnodiging klimt ze nog even op een paard. Haar eerste keer geloof ik. We stappen achterin de pickup om terug te keren naar Los Chiles, en vanuit daar weer naar San Carlos. Haihai. Thuus! Met modder overal, winkelhaak in mn broek, en mijn ogen op zonsondergangstand. Hmm... mn maag begint op te spelen. Hadk maar geen water van het platteland moeten drinken (jaja, stomstom).