Laatste filmpje: Zuid-Afrika
Filmpje Zuid-Afrika:
http://www.youtube.com/watch?v=0HEdz3y59-0
Dankje voor al jullie reacties afgelopen 5 maanden!!
See one, do one, teach one
Na 5 maanden in Afrika is het tijd om weer naar Nederland te gaan. Het was erg leuk om te zien hoe mensen hier leven, hoe ze hier werken in het ziekenhuis, en hoe huidskleur nog steeds uitmaakt. Deze provincie, KwaZulu-Natal, is het epicentrum van HIV en TB en is nog echt het stukje problematische Afrika. Op pay-day, de dag wanneer de Zulu mensen krijgen uitbetaald, is het spitsuur op de Emergency Unit. Schotwonden, steekwonden en de verschrikkelijkste dingen komen op deze avond voorbij omdat iedereen dan dronken wordt en elkaar van zijn of haar loon wil beroven. Naast slangenbeten, geven ‘hippo-attacks' vreselijk grote verwondingen die vaak tot de dood lijden. Patienten komen veels te laat naar het ziekenhuis, uitgemergeld en vaak met AIDS en de artsen onderling leggen een wedje wie er vandaag als eerste zal overlijden. Moedersterfte is een hot item in Zuid-Afrika, en de regering probeert de sterfte flink omlaag te krijgen. Toegang tot zorg door slechte wegen en grote afstanden is hierbij een groot probleem. Omdat HIV en TB nauwelijks in Nederland voorkomt, zie je hier dingen die je in Nederland nooit zal zien. Genitale wratten die als bloemkolen je tegemoet komen en ernstig uitgemergelde baby's. Mijn supervisor nam me mee naar Stanger, een plaats vlakbij Durban,waar ik een handje kon meehelpen in het ziekenhuis. Ik zag een duidelijk verschil. Het ziekenhuis waar ik al die tijd gezeten heb was beduidend in slechtere staat dan het ziekenhuis in Stanger. Het werk in een Zuid-Afrikaans ziekenhuis is zoveel meer praktisch dan in Nederland, en er van uitgaan dat ieder zijn taak doet is niet zo vanzelfsprekend. Als je iets gedaan wilt krijgen van de ander, dan zou je toch eerst vriendjes moeten maken: 'Hoe gaat het met je vandaag? Wat zie je er vandaag goed uit!'. Ik doe voor vertrek hier met succes mijn laatste LP (ruggeprik) , terwijl een net nieuwe Nederlandse dokter me verbaasd aankijkt. Ik vertel haar dat het hier echt werkt met 'see one, do one, teach one', en ik vertel haar dat ik bijna een volledige keizersnede gedaan heb in Empangeni, waarna haar steeds grotere verbazing was af te lezen van haar gezicht. We kletsen over de verschillen met Nederland en over de coschappen. Ik realiseer me...'hopelijk hoef ik in Nederland niet weer de typische ‘toekijk' co-assistent te zijn, het is nu toch wel tijd voor het echte werk'.
Mijn laatste dag besluit ik alleen op safari te gaan in Imfolozi in de hoop een leeuw te zien. Op de heenweg kom ik door de mooie heuvelige suikerriet velden die door de zon goudgroenig oplichten. Langs de weg lopen vrouwen met tonnen op hun hoofd en ligt er hier en daar een aangereden apen of honden. Aangekomen in het safaripark rij ik rustig in mijn huurauto door de bush. Toch gek, alleen op safari. In de middag besluit ik te lunchen op een open picknick site met wat zebra's. Met niemand om me heen smeer ik mijn brood, waarna ik geritsel hoor in de bush. Hmm, ik zie geen zebra's meer. Ik denk na en kijk om me heen: 'dit zou een slechte timing zijn voor een leeuw'. Ik nam de afwezigheid van de zebra's als een signaal om snel weer terug in de auto gaan zitten. Even later zie ik een familie ‘wild dogs', bijzondere beesten die hier in het wild leven uiteraard. Na wat giraffen, wildebeasten, buffalo's en nyalas, geef ik de hoop dat ik een leeuw zal zien op, en keer ik terug naar Mtunzini. Mtunzini is een vluchtoord voor vele wat rijkere Zuid-Afrikanen, een vakantieoord waar aapjes over de straten lopen en je in een mum van tijd op het strand bent. Het is hier erg stil en mensen weten hier niet goed wat ze met hun vrije tijd moeten. Artsen verdienen hier zoveel, dat het hun niet lukt om alles uit te geven. Een salsa cursus sloeg daarom in als een bom, uit de omgeving kwam veel mensen meedoen, omdat een salsacursus in dit dorpje toch wel erg bijzonder is. Ik neem afscheid van de mensen die ik hier ontmoet heb waarbij ik me realiseer dat ik toch echt weer terug ga. Het initiële plan was om 800 kilometer naar het vliegveld te rijden, maar iedereen verklaarde me voor gek omdat het toch wel erg gevaarlijk was. Lastminute boek ik een vluch van Durban naar Johannesburg voor 50 euro, en vertrek ik morgen naar Nederland. Tot straks iedereen!!
Oh Oh, O & G
Na 1 weekje op de Obstetrie en Gynaecologie...
1. Doodsbenauwd
In de ochtend hoor ik dat ik een scholier met me mee moeten nemen terwijl ik mijn ronde doe. Ik neem haar mee rond de afdeling, leg het een en ander uit en zoek naar iets interessants om te doen of te zien. Deze dag waren de operatiekamers vol, dus zoeken we op andere afdelingen. Ik kijk in verscheidene kamers op de bevallingafdeling op zoek naar een bevalling en plots zie een lichaam bedekt met een kleed. Een arts in de gang die me de deur op zag doen zegt: oh, dit is interessant, kom maar kijken. Dr. Hendrik, jij gaat haar onderzoeken! De arts legt aan de scholier uit dat ze mogelijk iets engs gaat zien. We gaan naar binnen, het kleed wordt verwijderd en we zien een lijk. De eerste blanke patient die ik in het ziekenhuis tot nu toe gezien heb. De arts kijkt me aan. Hij zegt: deze vrouw kwam benauwd binnen en was 28 weken zwanger, onderzoek haar.Normaliter zou ik mijn stethoscoop pakken..., maar snel besefte ik die niet nodig te hebben. Ik doe de rest van het onderzoek, en ik percuteer (klop) mn eerste pneumothorax (klaplong). Ik zeg: het is een pneumothorax, waarschijnlijk van een centrale lijn aangezien ik gaatjes in de huid zie bij het sleutelbeen. Nadat ik geslaagd was voor de test, legde hij het verhaal uit: het was inderdaad een complicatie van het aanbrengen van de lijn, en was ze ingestort terwijl ze aan de andere kant met moeite probeerden een lijn in te brengen. Het bleek (achteraf) een spanningspneumothorax te zijn geweest, een ernstige complicatie die ze op het acute moment over het hoofd gezien hadden. Gek hoor, lichamelijk onderzoek doen op een lijk. Na dit bizarre leermoment op deze ‘doodsbenauwde’ vrouw, besefte ik hoe een patient zo tussen je vingers kan doorglippen...
2. “Can you teach me?...”
Mijn hoofddoel hier op de O & G is om praktische vaardigheden te leren die ik in Nederland niet zo snel zou leren. Elke ochtend plaatsen ze me op een afdeling ergens anders, maar steeds niet op de operatiekamers. Ik vraag wat rond en ik zoek naar mensen die me graag dingen willen leren. Vriendjes maken om iets gedaan te krijgen speelt hier zeker een rol in hoewel het erg dubbel voelt om extra aardig te doen omdat je iets van ze wil. Ik vraag het hoofd van de O & G, of ik mocht assisteren bij operaties. Hij laat me een video zien over keizersnedes en onderwerpt me aan een knoopjes-leg test. Later die dag, eindig ik op de operatiekamers met een indische intern, die nog maar 20 keizersnedes gedaan had. Ze laat me assisteren en ik vraag haar “will you teach me?”. De 2e keizersnede met haar, vroeg ik of ik de huid mocht hechten. Twijfelend liet ze het toe, en na trots te gaan hechten leverde ik prima werk. “Well done” zegt ze. Ik verlaat de operatiekamers, en ontmoet een hyperactieve Nigeriaan en we raakten aan de praat over keizersnedes. Weer zeg ik: “Will you teach me?”. Hij ging enthousiast akkoord, maar hij opereerde niet die dag. De dagen erna speur ik hem op en vraag nogmaals subtiel, sta je toevallig te opereren vandaag? Hij zei: alleen vanmiddag, dan doe ik de spoedkeizersnedes. Hah! Mijn kans! Weer vraag ik: “Will you teach me?”. Meteen neemt hij me mee, en plots sta ik aan tafel hem te assisteren. Hij haalt de baby eruit en vraagt: hoeveel keizersnedes heb je geassisteerd? Ik zeg: hier 3. Met luide stem zegt hij: “You, come here!”. We wisselen van plek en op de chirurgen spot start ik met mijn ding met hier en daar wat instructies van de Nigeriaan: ik stop het bloeden, haal placenta resten eruit en hecht de baarmoeder dicht. Ondertussen horen we dat er spoedkeizersnedes aankomen, wel 2 stuks. Ik druk de baarmoeder terug naar binnen en ga verder naar de fascia (spierschede) terwijl de anaesthesist steeds pissiger wordt op de Nigeriaan: “This is not the moment to teach!”. Ondertussen waren er inmiddels 4 zwangeren buiten de deur, die in lijn lagen voor een spoed keizersnede, omdat hun ongeboren baby in nood is. Ik voel de druk. De Nigeriaan wil dat ik doorga en verlaat zelf de operatietafel. Met veel druk van de anaestesist en operatiekamer mensen doe ik het zo snel mogelijk. Mijn knutselwerk in Nicaragua komt zeker van pas nu en iedereen lijkt verbaasd over hoe snel ik ‘mijn eerste halve’ keizersnede doe. Nog steeds heerst er druk van buitenaf, en ik denk...’moet ik het uit handen geven?...’, maar ik besluit door te pakken. Ik denk ‘nog 4 hechtingen, kom op rik’....De Nigeriaan zegt dat hij onder de indruk is van mn techniek en snelheid en stelt voor dat ik de volgende helemaal alleen doe (zonder supervisie). Meteen zeg ik, ‘Absolutely not!’. Hij lacht, en we gaan akkoord dat ik de volgende van begin tot eind doe, terwijl hij toekijkt. Na die operatie moest ik echt weg, omdat anders mijn lift (ja, heel irritant dat afhankelijk zijn!), dan zou weggaan en ik hier vast zou zitten voor de hele nacht. Nadat ik onder adrenaline, en trots, de operatiekamer verliet en het even bijlegde met de pissige anaesthesist, werd ik geroepen bij de baas.... De Nigeriaan kijkt me verdacht aan...,’ we krijgen op onze donder’, dacht ik.... Ik ga zitten op de stoel, de deur gaat dicht en ik wordt steeds nerveuzer. Hij zegt: 10 augustus. Ik zeg: euhm, 10 augustus, wat gebeurt er dan? Dan vlieg je naar Benedictine Hospital met de Air Medical Service. Opgelucht dat het geen slecht nieuws gesprek was over mn opereren, eindigde ik mijn dag en heb ik uitzicht op een nieuwe outreach. Volgende week ga ik in het ziekenhuis weer achter iemand aan met dezelfde vraag.....”will you teach me?”. Genoeg kansen om bevallingen te doen en keizersnedes, want ondanks dat op de zwangeren zaal zo’n 40 bedden zijn, ligt alles vol, en staan, zitten en liggen mensen in de hal, te wachten op een plekje om te bevallen. Erg bijzonder, die rij puffende, leunende en kreunende vrouwen met een klein ziekenhuis hemdje aan.
Gevaar, Salsa en O & G
4 Maanden in Zuid-Afrika, en nog 4 weken om het onderzoek af te ronden. Echt geïntegreerd in de Zuid-Afrikaanse (zwarte) cultuur ben ik nog niet. Zwarte en blanke mensen leven niet gemengd, niet door racisme maar door cultuurverschillen. Donkere mensen houden van dansen, feesten en kletsen, en blanke mensen houden van hardlopen, snorkelen en safari’s. Ik als blanke leid door cultuur en sociale druk het typische blanke leventje alhier, ik ga naar het strand en ik maak tripjes waar ik dat kan. Het effect wordt versterkt wanneer je als blanke afgeraden wordt ’s avonds over straat te lopen, geen zwarte taxi’s te nemen, en continu over je schouder kijken aangezien overvallen worden door een blanke zeer onwaarschijnlijk is. Een achtervolging van de spar naar het hek van de oprit was ook zeker een toevoeging in de Zuid-Afrikaanse cultuur. Overal waar je komt, vooral landen als Swaziland en Mozambique, zeggen ze dat Zuid-Afrika vreselijk gevaarlijk is. Ik loop nu wat minder fijn rond, zelfs door Mtunzini na die achtervolging!
Om mijn verblijf hier wat betaalbaarder te houden ben ik begonnen met het geven van een salsacursus. Afgelopen maandag gaf ik de introductieles, waarin 8 mensen kwamen. Na de les wilde iedereen een cursus bij me volgen. Het gaat me 3 euro per persoon per les opleveren. Het woord lijkt zich zo te versprijden dat ik denk dat het komende maandag storm gaat lopen! Natuurlijk vind ik het leuk om te doen, en leer ik er meer mensen mee kennen die me een (veilige) lift kunnen geven naar het ziekenhuis.
Dag 1 op O & G
Nu ik toch hier ben, en nog moet wachten op wat afrondende data voor het onderzoek, besloot ik te profiteren van mijn verblijf hier, door een mini stage te doen op O & G (Obstetrie en Gynaecologie). De eerste dag op O & G was erg interessant! Mn eerste minuut in het ziekenhuis mocht ik me voorstellen, waar ik vandaan kwam, wat ik kwam doen. Na een discussie over mn achternaam die ze niet uit konden spreken, en vele grapjes daarom heen door het (Indische) hoofd van de afdeling, klamp ik me aan een van de artsen. Over de zaal bespraken we zangeren met suikerziekte en hartproblemen, totdat ik geroepen werd over de luidspreker. Dr. Hendrik moest naar de opnames komen, want ik moest een spoedcursus krijgen over wat je moet doen bij een ‘Sexual Assault’ (aanranding). Dit komt hier zo’n 30 keer per maand voor, en de gruwelijkste verhalen komen voorbij. Met een omgedraaide maag keer ik terug naar een echograferende gynaecoloog. De ene zwangere patient had een kindje met Tetralogie van Fallot (hartafwijking), en de andere had Anencephalie (geen hersenen). De laatste kwam binnen met een meeeeeegaaa buik, waar we na amniocentese 2 liter vloeistof afgetapt hadden. Aan het eind van de werkdag rijd ik met mn (aldaar opgespoorde) lift terug naar Mtunzini..., terwijl ik denk... dit ziekenhuis is zooo veel leuker dan Ngwelezana (van mn eerste periode), hier ga ik echt wat aan hebben!!!
Filmpje Swaziland
http://www.youtube.com/watch?v=AldW-Yyeu0I
Bij deze de link voor het filmpje van Swaziland :)
Filmpje Swaziland
http://www.youtube.com/watch?v=AldW-Yyeu0I
Bij deze de link voor het filmpje van Swaziland :)
Swaziland
Na vele uitnodigingen vanuit de lokale kerk hier in Mtunzini besloot ik mee te gaan naar Swaziland. Swaziland, bestuurd door een koning die 10 vrouwen heeft, is een arm landje in Zuid-Afrika waar ze Sizwati spreken, wat erg lijkt op Zulu, hoewel de Swazi mensen veel vriendelijker schijnen te zijn. Last minute pakte ik (en Melissa) mijn spullen om opgehaald te worden door het outreach team. We gooiden onze kampeer spullen in het typische Zuid-Afrikaanse ‘bakkie’ (=pick-up truck) en vertrokken naar Swaziland. Bij de grens ontdekte ik dat ik te lang in Zuid-Afrika was gebleven zonder mijn visum te verlengen, en kon ik pas na akkoord gaan met een boete van R1000 (=100 euro) Swaziland binnenkomen. In een campsite vlakbij het middle-of-nowhere (Makwanyana) plekje, bouwden we onze tent op en overlegden we wat en hoe we dit weekend te werk zouden gaan. Na een erg koude nacht in ons tentje vertrokken we naar de lokale Swazi bevolking 45 minuten rijden vanaf onze campsite. In het erg droge steppe gebied met ver uitgestrekt vele hutjes stond een simpel home-made kerkje, gebouwd van hout, een dak van zink, en een vloer van gedroogde koeienstront. Met cement die we bij een vergelegen winkeltje haalden was het doel om een degelijk vloertje te leggen. Ik rij heen en weer met mn aftandse kruiwagentje om zand die kant op te krijgen, en na een half uur rijden haalden we water op die we met een emmer vanuit een klein meertje in een ton wisten te heisen. Aangekomen met het water, mixten we handmatig het cement met het zand en water, en na een dag werken lag dan een hard vloertje. Een kerk dienstje in een mini gebouwtje verder op, bedekt met kippenstront, liet me inzien waarom het net aangelegde vloertje zo nodig was. Er werd namelijk luid gezongen in gospel stijl, waarop flink gedanst werd en geprezen, in zo’n mate, dat het een dikke stofwolk ontstond. In de ochtend hierop speelden we met de kinderen. Op droge grond voetbalde ik met kindjes die op hun blote voeten achter elke bal aanrenden. Ik troef ze af, speelde met ze, en deed een soort tikkertje. Door het hoge droge gras achtervolgde ik spelenderwijs de kindjes door de steppe. Met een paar consulten over menstruatiepijntjes eindigde ik het Swazi avontuur, en kwam 3 dagen later moe thuis. Een bezoekje aan de “home affairs” zal nodig zijn om niet nogmaals illegaal hier te bivakkeren en het land uitgeschopt te worden.
Meteen de dag na thuiskomst kon ik weer verder met mijn onderzoek, wat eerlijk gezegd na steeds het met het onderzoekje bezig te zijn geweest zijn charme langzaam begint te verliezen. Echter, nog steeds kan ik blijkbaar verbaasd worden, over wat moeders bijvoorbeeld gebruiken als huis tuin en keuken medicijn tegen diarree. Ik had eerder al gezien dat een moeder koeienpoep in de anus inbracht, maar vandaag werd ik verbaasd over dat een moeder porridge en colgate had rectaal had ingebracht. Ongelofelijk...
Cultuurshock
Na 2 maanden in Zululand vond ik het tijd voor wat Zulu cultuur. Vrijdag middag, na gewinkeld te hebben in The Gateway, het winkelparadijs van KwaZulu-Natal, halen we Roelof op van het vliegveld. De dag erna pakken we lastminute onze spullen en vertrekken we naar Eshowe een hal uurtje rijden van hier. Vroeg in de ochtend bezoeken we een gospel church, waar teveel mensen in een te klein gebouwtje luid en erg mooi gospel songs aan het zingen zijn. Na dit concert nam de local ons mee naar zijn huis waar hij ons meeneemt naar een ‘rondavel’, een rond minihuisje, speciaal gebouwd om te kunnen communiceren met de voorvaders. Communicatie verloopt door het branden van een kaars en het branden van een vreemde kruid. Dit terwijl een belletje met geiten gal boven de kaars hangt, het Zulu bier voor de voorvader klaar staat en geitenhoorns boven de ingang van het gebouwtje het compleet maken. Met verbazing gaan we verder naar een andere familie, een heuveltje verderop. Hier drinken we traditioneel Zulubier en horen we het fijne over wat er komt kijken bij trouwen. Een man betaald namelijk de familie van zijn bruid met koeien om met haar te kunnen trouwen. Na een typische Zulu maaltijd (maize met bruine bonen) vetrekken we naar een ander dorpje. Met de Toyota Yaris betreden we de offroad weggetjes (me afvragend wat het huurbedrijf hiervan zou vinden) totdat we boven op een berg belanden waar we hutjes aantreffen. Hier is een ceremonie aan de gang. Het is een herdenking van een overleden zoon waarvoor ze de gisteren een koe geslacht hebben. Na vrolijk Zulu dansen geleid door getrommel dansen de vrouwen in het rond, met hun voet stampend op de vloer. De Sangoma (traditional healer) kijkt toe, terwijl wij belaagd worden met de kindjes die ons maar al te interessant vinden. De vrouwen dansen, de mannen drinken Zulu bier en eten de geslachte koe. De mannen dans gaat (naar veel alcohol) gepaard met gedichten over de elke man. Alle mannen kennen de persoonlijke gedichten van de andere mannen in het dorp en deze worden dan ook gezamelijk hard op gezongen. Op dit gezang doet de betreffende man zijn persoonlijk dans of vecht demonstratie in beschonke toestand en gillen de vrouwen om hun heen. We gaan terug en ik laat iedereen uitstappen bij de te diepgaande gleuven en te hoge obstakels. Na deze grote cultuurshock keren we terug naar huis, en denken we na over hoe goed we het in Nederland hebben...